Fshatrat pėrreth Kumanovės ishin dhe egzistonin nga kohrat e lashta.
Gjat kohės tė egzistimit kėto fshatrat ishin dyshymtare te shum ndodhive qė pershkruajn historin e lasht te popullit Shqiptar
nė ket rajon. Fshatrat pėrjetuan mileniume me radhė. Gjat kohės fshatrat emėrohen me emra tė ndryshuar me perjetim tė ēdo
okupimi. Secili okupator tentoi pa mas tė ndryshon emrat dhe toponimet e fshatrave tė Kumanovės. Me ardhjen e sllavėve nė
pushtet nga viti 1918, fshatrave tė Kumanovės i pėrgėzohen emra tė reja. Duhet pas parasysh se disa fshatra kan egzistuar
gjat kohės por per shkaqe tė ndryshme nuk egzistojn mė. Nė bazė tė kėrkimeve shkencore historike dhe arkiologjike arritėm
qė tė zbulojm emrat e fshatrave gjat periudhave mileniumesh. Gjithashtu tentuam qė tė japim sqarime pėrreth emrave nė gjuhėn
moderne Shqipe. Besojm se kemi gabime pėr shkaqe tė ndryshme. Shum leht vjen gjer tek konfjuzimi gjat shfletimeve tė dokumentave
antike. Dokumentat Ottoman ose tefteret e tyre tregojn vendet, por koha e re ka ndryshuar nga ajo Otomane dhe nuk ėshtė ēudi
qė vendet e caktimit mund te jen ndryshe. Kėrkojm ndjes nėse ballafaqoheni me ndonji gabim teknik. Ju dėshirojm lexim tė kėndshėm.
Fshati
Alleshevce ishte Ahshef. Nga Ahun drurin e shef apo e shifte. Nė kohėn Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Alea ose vendi i lojrave te rrezikshme, vendi i komorit. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati
u njiheshte si Ahala vendi i mjeshtrive ose dreserin e kuajve, vendi ku kuajt u dresoheshin apo ushtroheshin. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Allahshef, ose zotin e shef. Sllavėt e quajtėn
Alleshevce. Sot tė gjith e quajnė Allasheci.
Fshati Agino ishte Agimi. Nė kohėn antike Ilire ky vend ishte i
njohur si Agim. Romakėt pėrshkruajn si fshat i vogėl por me njerėz problematikė. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Agito ose vendi i kafshėve, ose atje ku mbahen kafshėt. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Agitoare-vendi
i kullotave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Öğüni vendi i ushqimit. Nė luftėn e par Ballkanike,
Francezėt e quajteėn Agio ose vendi i shkėmbimit ose i ndrimit. Sllavėt e quajtėn Agino.
Fshati Arbanashko ishte Arbanasi nga fisi Arban. Nė kohėn antike Ilire ky vend ishte
i njohur si Arbana. Emri Ar-bana vjen nga ara bėra apo ar bėra. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Arboreus
ose vendi i drunjve apo vendi me drunj moni, ose monat dhe dudat. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Arboreusaum
ose vendi i monave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Arbanash. Sllavėt e quajtėn Arbanashko.
Fshati Bedinje ishte Pedinje nga po e dije ose po e dinjte. Nė kohėn
e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Baiae ose vendi i pushimoreve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Baiarum ose vend pushimi pėr administratorėt. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Bedavaya ose
vendi me balt. Nė tefteret Otomane paraqitet edhe emri Bediana, por nuk jemi tė sigurt se a ėshtė ky vend apo tjetėr. Sllavėt
e quajtėn Bedinje.
Fshati Bellakoci ishte Belakoci nga Bela i kocit. Nė kohėn antike
Ilire ky vend ishte i njohur si vendi ku belaja ka ndodh pėr shkaqe tė varreve. Varret jan dėmtuar dhe ngatresat kan filluar
mes njerėzve. Mitologjija Shqiptare tregon pėr varrin e njė luftėtari. Kocit jan nxjerur nga nji administrator Ilir dhe kjo
nxit luft dhe kryengritje. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Bellicosus ose vendi i luftimeve apo vendi i
trimave. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Bellicosusaum ose vendi i luftėtarit. Nė kohėn e Perandoris Otomane
Turke fshati u njiheshte sikur Belariyor ose vend qė nxitjet ndodhin. Sllavėt e quajtėn Bellakoci
Fshati Bėrzaku ishte Brezak ose Brezaku nga Brez. Nė kohėn antike
Ilire ky vend ishte i njohur si vendi i brezave, por ēfar breza kan qen nuk dihet. Mitologjija Shqiptare tregon pėr trimėrin
e njė familje qė brez pas brezi kan treguar trimėri. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Briareus ose vendi
i luftimeve me njėqind arm apo vendi i viganit me njiqind trima me arm. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si
Briareusei ose vendi i gjigandit me njėqind duar. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Beyzad sipas
plakut tė fshatit qė kishte reputacion tė madh nga ana e administratorėve Otoman. Sllavėt e quajtėn Brzak nga uji i shpejt
ose i shpejt.
Fshati Biljanovci. ishte Belana, nga bela dhe ana ose ana e belas.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Bellus ose vendi i tė bukurve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Bellusaum ose vendi i bukurosheve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Bilaloci. Sllavėt e quajtėn
Biljanovci.
Fshati Ēellopeku ishte Ēelpjeku nga ēeli dhe u pjek. Druri apo frutet
ēelin dhe pjeken. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Celoarepecu ose vendi i ku fshihen kullotat. Nė kohėn
e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Celopecua ose vendi i kullotave sekrete. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati
u njiheshte sikur Ēellopek.Sllavėt e quajtėn Ēellopek.
Fshati Ēerkezi ishte Ēerketzi, nga Qere ose Ēere
ke tė ziun. Ky vend ka qen gjithmon njė vend nė kryqėzim tė rrugėve. Nė kohėn antike Ilire ky vend ka pasur vetėm disa shtėpi
tė njė fisi qė ofronin shėrbime me qere ose pajtona. Qere sikur kese me kuaj tė njohur si pajtona. Pos sipas historis Romake
mėsojm se kėtu jan kryer asasinime ose atentate tė veēanta. Gjat historis shenohen disa beteja te ashperta qe pothuajse 90%
e popullsis humbin jeten. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Querceus ose vendi i bungut ose drurit te ahut, Quercus qė do
tė thotė kurrorė me degė druri ose gjethe tė drurit. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Ēerkesi nga Qere ose Ēere
me qese ose kese. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Ēerkes sipas qytetit nė
rajonin e Provincės tė Ēankirit nė Anatolin Qėndrore tė Turqis. Sllavėt e quajtėn Ēerkez. Sot tė gjith e quajnė
Ēerkezi.
Fshati Ēeterica ishte Ēetėrrin, nga Ēe po tė rin
ose ndejn. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend pushimi qė tregtarėt
kan pushuar nėpėr shtėpi qė ofronin shėrbime ushqimore. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Ceterus ose vendi i mėtutjeshėm. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Caetra ose mburoj mbrojtje. Nė kohėn e Perandoris Otomane
Turke fshati u njiheshte sikur Cetar ose Sitar nga njė instrument
musikor. Sllavėt e
quajtė.n Ēeterica. Sot tė gjith e quajnė
Ēetirca.
Fshati Erxhanovceishte Erah-anovc, nga Era anoj apo e vendoj. Ky
vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend qė erėrat kan vendos ose kan anuar diēka ose ana e erėrave. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Eranovo ose vendi i bukuroshes ose vajzės dashnore. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Eraenovo ose vendi i mistreces apo tė dashurės. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Ėrxhan, qė
do tė thot shpirt. Sllavėt e quajtėn Erxhanovce.
Fshati Dobroshani ishte Dorshani nga Dora e shani ose dora e shamur.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Dores ose vendi i njerėzve qė duken si Dorijanėt nė Heleni ose Greqi. Nė
kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Doresum ose vendi i njgjajshėm si vendi i Dorijanėve. Nė kohėn e Perandoris
Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Dorhasani. Sllavėt e quajtėn Dobroshani.
Fshati Dovezanci ishte Dorzani nga Dora e zanur ose dora e lidhur.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Dorsum ose vendi i njerėzve qė jetojn me kafsh dhe nė breg malit. Nė kohėn
e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Dorsumin ose vendi i malsorve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Durzami ose Durzaman. Sllavėt e quajtėn Dovezence.
Fshati Dragomance
ishte Dragojmoni nga Moni i Dragoit. Sllavėt e quajtėn
Dragomance.
Fshati Dllga ishte Dilka, nga po dilte. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Delasso ose vendi i lodhjes ose i lodhur i kėputėr. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Delego vendi i
transferit ose i kontributit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur de:
-de olmak, ose vendi i pushimit. Sllavėt
e quajtėn Dllka. Sot tė gjith e quajnė Gllėga, por nuk ka asnji banor nė ket vend, ėshtė fshat i humbur si duket.
Fshati Dumanovce
ishte Dumavnosh nga du ate vendos ose ta vendoj. Nė kohėn Perandoris Romake
fshati u njiheshte si Dumus, qė do tė thotė thera, dhush. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Dumusnovo ose vendi i ri i therave. Nė kohėn e Perandoris Otomane
Turke fshati u njiheshte sikur Düşmanaē vendi i hasmive, i hasmive, armiqve. Sllavėt e quajtėn Dumanovce.
Emri i fshatit Likova e ka prejardhjen prej emrit ilir Lika.Gjithashtu ka prejardhjen edhe ne gjuhėn e sotshme
Shqipe, Li ket do te thot me lyer. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si
Liquidus, qė do tė thotė vendi i rrjedhjeve tė ujrave. Gjat shekujve tė sundimit
Romak paraqitet edhe emir Liquens -entis, qė do tė thotė vendi i rrjedhim. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Liquo qė do tė thotė vendi i ujit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke
fshati u njiheshte sikur Lipkov. Sllavėt e quajtėn Lipkovo.
Fshati Gllazhnja ishte Gelatzija ose Xhelatzija, nga i ziu xhelat. Nė kohėn Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Glarea ose vendi i zallit ose i dhevit. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Glareosus
vendi i rrėrės ose i dhevit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Glayöl, ose vendi lule shpate. Sllavėt e quajtėn Gllazhnja.
Sot tė gjith e quajnė Gllazhnja.
Fshati Goshinca ishte Gurshitin ose nė kosh shtini. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Gurges, qė do tė thotė uji i shpejt burrimi i shpejt, ose lumi i rrezikshėm. Nė kohėn e Perandoris
Bizante fshati u njiheshte si Gurgustium qė do tė thotė shtėpi e vogėl ose kasoll. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati
u njiheshte sikur Gofret qė do tė thotė valon . Sllavėt e quajtėn Goshince. Sot tė gjith e quajnė Goshinca.
Fshati Gradishti ishte Gardhishti, Nga gardhi ose tek vendi me gardh.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Gradarius ose vendi i me lartėsi ose vend me shkallė. Nė kohėn e Perandoris
Bizante fshati u njiheshte si Gradariusaum ose vendi qė shkon nėpėr shkall. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Gardisht. Sllavėt e quajtėn Gradishti
Emri i fshatit Hotėl e ka prejardhjen prej emrit tė fisit shqiptar Hot. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si
Holitorius, qė do tė thotė vendi
i pazarit tė zarzavateve.
Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Hortus qė do tė thotė vendi
i bafēeve. Nė kohėn
e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Hodan qė do tė thotė vendi i lule kastravecave.
Disa her u quheshte edhe Otlak. Sllavėt e quajtėn Otlja. Sot tė gjith e quajnė Hotla.
Fshati Izvor ishte Varrizi ose Izivarri, nga varri i zi. Nė kohėn
Perandoris Romake fshati u njiheshte si Iris ose vendi i zotit tė ylberit. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Irisridis ose vendi i porosive tė zotit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Zavori dhe si Mesxhid.
Sllavėt e quajtėn Izvor.
Fshati Jaēinca ishte Jaēitka, nga Ja ēitka po
e nxjer; mė vonė Jaēica. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend qė nxjerin minerale ose diēka tjetėr. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Iactitoare ose vendi me hudh diēka. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Ieciactum ose vend ku hudhen. Nė kohėn e Perandoris Otomane
Turke fshati u njiheshte sikur Yahiē - vendi i askujt ose kur asnjiher. Sllavėt e quajtėn Jaēince.
Fshati Kėshanji ishte Koshaji, nga kush shau; te
vendi i tė shames. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Caespes ose vendi qė ka kasolla si
kulme. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Caespesitis ose vend i kasolla kulme.
Nė kohėn e
Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kediana - vendi i maces nėnė. Sllavėt e quajtėn Keshanje.
Fshati Karabicane ishte Korrabika nga Korra po bika ose korja bjen;
Karapiane nga ka ra nga ana. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend qė korrja ka qen eminente pėr egzistim.
Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Coram ose vendi me ftyra tė hapura ose njerėz tė cilėt dalin ftyr pėr ftyre,
ose ta thot nė ftyr. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Cornum ose vend i qershijave. Nė kohėn e Perandoris
Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kora - vendi i njerėzve tė sėmur nga nervat. Nė tefteret Otomane Turke paraqitet edhi
emri Karbit-hane. Sllavėt e quajtėn Karabicane.
Fshati Kleēeci ishte Kleēka, nga Kleēk qė tė
rrėzon; tėta ve kėmbėn tė rrėzon; kurth. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur
si vend i kurdhave. Nė kohėn Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Clepsi
ose vendi i vjedhjes.
Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si CLepsdrae
ose vend i matjes sė kohės. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kleptomen- vendi i njerėzve
kleptomaniak. Sllavėt
e quajtėn Kleēec.
Fshati Kojnare e Epėrme dhe e Poshtme ishte Pokojnare ose po shkoj
nė arė. Duke pasur parasysh tė folurėn e gjuhės shqipe nė Kumanovė, shkoj dhe "sh" shqiptohet shum pakes dhe nga ajo shkoj
vjen koj. Nė kohėn Ilire Kojnara e Epėrme egzistonte. Kojnara e Poshtme ėshtė ndėrtuar gjat periudhės Otomane nė ket vend.
Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Contumagri ose vendi i arave punuese. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati
u njiheshte si Conatuminager ose vendi i arės qė po punohet diēka. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Konakyeri ose vendi i kampit. Sllavėt e quajtėn Konjare nga konj- kali, ose vend kuajve.
Fshati Kokino ishte Kokhini, nga koka me hi;
mė vonė Kokhyni. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend observimi meganelik qė daton nga 1800 para erės son. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Coccinus ose vendi me tesha tė
leshit me ngjyr tė skarletit (ngjyre e kuqe shkelqyer si nė tė portokallėt). Ndonjiher vendi u queshte Contempli Astri
Cognosco. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Coccinusaum ose vend ku njerzit vishen me tesha ngjyre
e kuqe shkelqyer si nė tė portokallėt. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kokan - vendi me erė. Sllavėt
e quajtėn Kokino.
Fshati Kokoshinja ishte Kokshitja, Nga kokat po i shit. Nė kohėn
e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Cocconatus . Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Cocconatusis.
Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kokarca. Sllavėt e quajtėn Kokoshinja.
Fshati Kolicko ishte Koklipka, Nga kokat po i lyp ose i kerkon.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Caulis ose vendi i bimėve tė palosura. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati
u njiheshte si Caulisis ose vendi i lakrave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kolalamak.Sllavėt
e quajtėn Kolicko.
Fshati Kosmetac ishte Kosmeta, nga kosa dhe meta,
mbeta; Tek vendi I kosės mbeta. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Cosmeta ose vendi qė ka kuletash femre ose kuleta e gruas. Nė kohėn
e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Cosmetae ose vend ku njerzit kan kuletash femrave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Kostik - vendi qė prishen sendet ose ndryshken. Sllavėt e quajtėn Kosmetac.
Fshati Kuēkarevo dhe Shqip Kuēkareva
ishte Kukateva, Nga kukat apo vajton Eva. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Cucumiseva ose
vendi i kastravecave ose ara e sallatave. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Cucumeris ose vendi i sallatave.
Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kukatreva. Sllavėt e quajtėn Kuēkarevo.
Fshati Kutlibegu ishte Kutli, nga ku tė lyen;
Tek vendi i lyerjes mbeta. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Cuticula ose vendi qė ka lekurash ose pėrpunimi i lekurave. Nė kohėn e Perandoris
Bizante fshati u njiheshte si Cuticulae ose vend ku njerzit prodhojnė lekurash ose pėrpunimi i lekurave.
Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kutlu - vendi i hares dhe mėvon
Kutlubeg qė do tė thot begu i gėzuar. Sllavėt e quajtėn Kutlibeg.
Fshati Llopate ishte Lopat, Nga
Lop pat. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Lupatus – vendi me shpica ose shigjeta. Pas njė epidemie
qė shfarosi shu, banor Ilirėt e quanin Dregza dhe Romakėt Drezga. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Lupatusum qė do tė thotė
vendi i shtigjeve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke, Otomanėt e quanin fshatin
Lop qė do tė thotė diēka e madhe e but dhe rrumbullakėt. Disa nga Otomanėt e quanin fshatin si Lop Yutmak qė do tė thotė diēka qė tė pėrbin ose ta mbyllish me kyē .
Sllavėt e quajtėn Llopate.
Fshati Llojan ishte Lojan. Nga Loja ta jan. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Leoninus ose vendi i luanve ose njerzi tė fort si luan. Nė rekordet Romake paraqitet edhe emir
Lagoena ose vendi i shtampave ose vorbave os qypave. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Leoninusaum ose vendi
i luftėtarve luanat. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kulishte. Sllavėt e quajtėn Llojane.
Fshati Lubidrag ishte Lulebindragoi. Nga lulja mbin e dragoit. Nė
kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Ludibrium ose vendi i talljeve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Ludibriumin ose vendi i lojrave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Lutrdragon. Sllavėt e quajtėn
Lubidrag mė vonė Lubidrag.
Fshati Makresh
ishte Makrefsh nga tė mė ngresh ose tė mė krehėsh flokėt. Nė kohėn Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Macresco, qė do tė thotė tė hollohesh tė humbish pesh. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Mecrescoere ose vendi i njerėzve tė hollė. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Seyrekleşmek vendi i tė
hollve. Sllavėt e
quajtėn Makresh.
Fshati Matejē ishte i njohur si
Uksana e mė vonė si Mat-heci Mat-heku, nga Mati eci ose Mati heku. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i
njohur si vend i Ukajve,
familje ilire. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Matellio ose vendi i
barkės anije e vogėl. Nė shekullin e V p.e.s. u ndėrtua manastiri i par Ortodoks Shqiptar nga Mati antar i familjes Ukaj i quajtur Nėna
e Shenjtė. Ky manastir nė vitin 1912 u shėndrua si manastir Sėrb. Nė vitin 1918 renovimet e kishės nga ana Sėrbe fshin ēdo
simbol Ilir nė ikonet e kishės. Renovimet e mėtutjeshme tė viteve 1956-1960 fshin total gjurmat ilire dhe kishės iu dha njė
pamje tipike sėrbe. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Matercula ose vend i Nėnės sė vogėl. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Matem Ēani - vendi i tingujve
ose fshati i tingujve. Sllavėt
e quajtėn Matejce. Sot tė gjith e quajnė
Matejē.
Fshati Mugrashi ėshtė emėr shqip
qė rrjedh nga Mu –gra-s-hi aty ku nuk hynė grat. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte sikur Mugitus qė do tė thot tė ulish ose pėrul ose
tė ofkosh.
Fshati Naguriēan i Vjetėr dhe i Riu ose i Poshtėm dhe i Epėrt egziston
qė nga kohėt e lashta Ilire. Nė kohėn e Ilire vendi ishte i njohur si Naguriēan, nga Na ose Ne gur ēajm. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u
njiheshte si Arduaum, qė do tė thotė vendi
i Lartė ose te naltė, pėrpjet. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Arduissimus qė do tė thotė te pėrpjet kodrės. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur n]Nabza Göre qė do tė thotė te pėrpjet. Sllavėt e quajtėn Nagorniēane Staro dhe Novo. Duhet
tė pėrmendim Kishėn e Shėn Gjergjit qe iu dha sllavėve tė luten dhe ta marrin fen ordodokse nga ana Shqiptare nė vitet 1318.
Sot kjo kish njihet si kish Serbe.
Fshati Nikuljane ishte Nukujkani. Nga Nik ujku. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Naiasadis ose vendi i nimfave ujore. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Naisidis
ose vendi i nimfave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Nikrıs Uru vendi i shkumsit ose gur
shkumsi. Sllavėt e quajtėn Nikuljane.
Fshati Nikushtak ishte i njohur
si Nikushtaraku e mė vonė si Nukustah. Ky vend nė kohėn
antike Ilire ishte i njohur si vend i Nik kaēakut qė operonte me grupen e vet nė gryk tė Kaēanikut tė sotshėm por jetonte
nė ket vend me familjen e tij. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Niceterium ose vendi i
fitores. Nė
vitin 26 e t.e.s. u ndėroi emrin nė Confuto Naulum tė paguash pėr tė kaluar. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte
si Naicus Insidiae
ose vend i kurdhave tė vogėl. Mė von u njiheshte si Constituere Compitum Naulum
ose nė kryērrug tė paguash. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Nikustah - vendi i mjeshtrit Nik. Sllavėt e quajtėn Nikushtake. Sot tė gjith e quajnė
Nikushtak.
Fshati Novo Sella ėshtė formuar gjat kohės Romake.
Novo do tė thotė e re dhe sella karrike apo zyre kryesore. Me siguri njė zye e njė administratori Romak. Me ardhjen e sllavėve
nė ket rajon, emir nuk u ndryshua.
Fshati Opaja egziston
qė nga kohėt e lashta Ilire. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Opacus, qė do tė thotė vendi
i hijeve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Opacus
qė do tė thotė hije e errėt. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Opal nga minerali
opal . Sllavėt e quajtėn Opae. Njė fshat me tė njėjtin emėr egziston nė Florin tė Greqisė.
Fshati Orasheci nga Ora nuk hec ose
Ora nuk shkon. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend monoton ose i mbetur nė koh. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Horreum-seco ose vendi i prerjes, lendimit ose shtepi e vrasjeve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Horreumin-secui
- vendi i vdekjes, vendi i shpėrthimeve me thik, vendi i lėndimeve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Oracikta vendi iose spoti, aty ku ndodhe, nė atė vend,e
vret nė vend. Sllavėt
e quajtėn Orashac.
Fshati Orkoci ishte Orakoci, nga Ora e Kocit
ose Or nga Koci. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend me orė nga koci e ndėrtuar. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Oraculum ose vendi i profesive ose vendi i lutjeve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si
Orcus - vendi i zotit
tė vdekjes. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Orkide
dhe ndonjiher Orkıde Meraklisi-
vendi i bimėve orkide. Sllavėt
e quajtėn Rankovce. Sot tė gjith e quajnė Orkoc
Fshati Orizare nga Oriz nė are.
Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si
vendi kultivimit tė orizit. Shkrimet e lashta romake pėrmendin Oryzae
Posui Obsono ose vendi ku bėhet tregtia me oriz. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Oraculum Oryzae Posui Obsono ose vendi i tregut tė orizit. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Pergulae Oryzae - vendi i i pazarit tė orizit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Ēeltukēi
dhe ndonjiher Hasanoc - prodhues tė
orizit. Sllavėt e quajtėn Orizare. Sot tė gjith e quajnė Orizarja.
Fshati Pezova nga Pozova ose e
ngrita lartė, e pezullova- e ngita lart. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur
si vend i pėrleshjeve ose i mundsit ( pilivanat). Nė kohėn Perandoris Romake
fshati u njiheshte si Pesnovo ose
kthimi i ri, ose rikthim. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Pedemnovi ose ardhja e re. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati
u njiheshte sikur Pezevenklik vendi
i sharjeve, ose vend i njerėzve jo tė mir, problematik. Sllavėt e quajtėn Pezovo.
Fshati Pēinja ishte Pshtynja nga
Pėshty. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Peius, diēka e shenjtė ose zotrote. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si
Piusaum ose vendi i lutjeve, vend i shenjtė.
Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Pinarbaşi vendi i fontanave kryesore. Sllavėt e quajtėn Pēinja.
Fshati Prijovca ishte Prrojeva. Nga Proj ose burim i Evės . Nė kohėn
e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Proavia ose vendi i gjyshes. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si
Proaviae ose vendi i plakave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kaynaksuyu vendi i burimit. Sllavėt
e quajtėn Prijovca.
Fshati Reēica ishte Rehēika. Nga Raf ēika apo vajza. Nė kohėn e
Perandoris Romake fshati u njiheshte si Reicio ose vendi i ligjit ku dyshimtari paraqitet. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati
u njiheshte si Reicioectum ose vendi i hudhjes ose padit ligjore. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur
Rehēita. Sllavėt e quajtėn Reēica.
Fshati Rezanovce ishte Rrezanovsh, nga tė rrezoj. Gjithashtu
njihet si Rezehana nga rrezon hana natėn.Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur
si vend qė shuhet disa her nga luftrat e ashpra Ilire. Nė vitet 80’ filluan
tė ndėrtojn shtėpi. Shteti finansoj ndėrtimin e disa kolonialistave rus tė ardhur nė ket vend. Nė kohėn e Perandoris Otomane
Turke fshati u njiheshte sikur Rezeana. Sllavėt e quajtėn Rezanovce.
Fshati Ropalca ishte Rrobalta. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Robereus, qė do tė thotė dru dushku. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Robostus qė do tė thotė dru i fortė. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Rop qė
do tė thotė tesh ose rrobe . Sllavėt e quajtėn Ropalce.
Fshati Rramanli ishte Rramangali. Nga Rra manga
dhe u li; diēka tė bėn me mange dhe limur. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Ramulus qė do tė thotė degė
e drurit. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Rrahmanli. Sllavėt e quajtėn Romanlia e mė vonė Ramanovci.
Sot tė gjith e quajnė Rramanlia.
Fshati Runica ishte Ruginca. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Ruina, qė do tė thotė diēka po shemėt prishet, ndėrtesa po prishet. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Ruinosus qė do tė thotė diēka
ka filluar te shembej. Mė von gjithashtu pėrdoret edhe emri latin Ruga qė do
tė thot diēka e rrudhur. Nė
kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Rugan qė do tė thotė vendi qė lėkurat prodhohen . Sllavėt e quajtėn
Runica.
Fshati Sllupēani ishte Silunpēani, nga nuk luan por qjan. Mė von u quheshte
Slypēan, nga Nuk kėrkon nuk lyp po qjan.Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Lupinus, qė do tė thotė njeri i ujkut ose ujkan. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Lupae qė do tė thotė njeri qė ėshtė si ujku. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Usllupēan. Sllavėt e quajtėn Slupēane.
Fshati Skaēkoci ishte Skashkoē, nga ska ose nuk ka ēfar tė shkoq ose qeri. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Caecitas, ose njerzit qora, pa
sy. Nė kohėn e Perandoris
Bizante fshati u njiheshte si Caecitatis ose
i tė verbėve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Sokak Kavgasi vendi i trazirave. Sllavėt
e quajtėn Skaēkovce.
Fshati Sopot ishte Sipati. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Sophos, qė do tė thotė njeri i menēur ose njeri i aftė. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Sopor
qė do tė thotė fjetje e rrėndė ose mbėrzi pune,
mbėrzilavēa. Nė kohėn
e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Sopot nga sop qė do tė thotė kafshat . Sllavėt e quajtėn Sopot. Sot tė
gjith e quajnė Sopot.
Fshati Shtraza ishte Strazall, nga nuk ra nė rrėrė
apo zall. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Stramentum, qė do tė thotė diēka e ndėrtuar nga kashta. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Stramineus qė
do tė thotė shtėpi nga kashta pėr muskat apo kuajt. Nė
kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Ustaresam qė do tė thotė mjeshtėr i vjetėr . Sllavėt e quajtėn Shtraza. Fshati i Majės sė Zezė tani ka mbetur i zbrazėt. Njerėzit pėrdorin shtėpit e vjetra si vikendica. Me shpėrnguljen
e popullatės nėpėr fshatrat tjerė dhe nė qytetin e Kumanovės, fshati Shtrazė ėshtė fshat pa popullat.
Fshati Shupli
Kameni ishte Shuplikamene, nga e S’hup
ose nuk do tė humb lika me ne. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend qė bėhen sherrime ose mbronte ndonji Lik ose tė ligėt tė sėmurit nuk do tė humbin.
Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Supplicium ose vendi ku bėhen lutjet pėr shėrrim ose vendi i lutjeve. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Suppliciumin
ose vend ku lutjet nuk ndimojn shum sėmurve. Vend ku njerėzit kanė hyr pa krenari. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur
Yalvarış
- vendi i lutjeve ose fshati i apileve ose lutjeve. Nė tefteret Otomane Turke paraqitet edhe emri Yalvamak, qė do tė thotė
vendi i pendimeve ose i lutjeve. Sllavėt e quajtėn Shupli Kameni. Sot tė gjith
e quajnė Shupli Kameni.
Fshati Susheva ishte Sushtova. Nga su ose nuk u shtova pėr uj, i etur. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Suscenseo ose vendi ku bėhen hidhrmet
ose vendi i armiqėsis. Nė
kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Suscensereui ose vend i njerėzve tė idhnuar. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke
fshati u njiheshte sikur Su almak vend i ujit. Sllavėt e quajtėn Sushevo.
Fshati Studena Bara ishte Stonbari; mė von u njoh si Stanibari. Nga Stanet nga bari ose tė
barit. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Stabilis Baro ose vendi i
fort ose stabil me njerėz ignoranta. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Stabulumin Baro ose vend i njerėzve jo tė menēur, vendbanim ose shtėpi me njerėz mentalisht tė sėmur. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke
fshati u njiheshte sikur Stayer vend i provimit ose i interimit.Sllavėt e quajtėn Studena Bara.
Fshati Strima ishte Satrimi. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Struma, qė do tė thotė vendi i degjenerum. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Strumosus qė do tė thotė moralisht i prishėt, i korruptum. Sllavėt e quajtėn Strime.
Fshati Vakėfi ishte Vajqefi, nga vaj dhe qejfi.
Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i vend i vajit nga hareja dhe gzimi. Nė kohėn
e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Vakufix. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Vakufis. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Vakuf qė do tė thotė vendi i xhamis ose prone e xhamive. Sllavėt e quajtėn Vakv.
Fshati Vaksince ishte Veksyni, nga veku qė bėjn
tepika dhe syri; Veku i syrit. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Vacivus, qė do tė thotė shprasti. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Vakuus
qė do tė thotė i shprazėt i paēmuar ose vend i paēmueshėm. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Vaktinde qė do tė thot kohė, tė jesh nė koh. Nė tefteret Otomane hasemi
nė emrin Vaktınden- önce-
yetışmış qė do tė thotė i kujdeshėm. Sllavėt e quajtėn Vaksince.
Fshati Vinca
ishte Vina nga po vim, do tė vim. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u
njiheshte si Vincio, diēka tė lidhish,
tė arrestosh. Nė kohėn
e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Vinctum ose vendi i arestimev, vend i
burgosjeve. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur
Vinlamak vendi i fishklimeve, kėngėve.
Sllavėt e quajtėn
Vince.
Fshati Vishtica ishte Vishnjtie, nga tė shtin vishnje.
Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Vicinitas, qė
do tė thotė mahall ose kojshi, vendbanim. Disa nga Romak e quanin
Vicissim os kthim apo vendi- vendbanimi nė kthes. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Vicinusaum qė do tė thotė vendbanim. Nė histori gjat koheės sė Bizantit hasim emrin Vicissitudoinis qė do tė thotė ndryshim ose vendi me ndyshime
dhe alterime. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Vicik Vicik qė do
tė thotė lagėt . Nė tefteret Otomane hasemi nė emrin Vicik Vicik Olma qė do tė thotė vendi me bar ose kullota. Sllavėt e quajtėn Vishtica.
Fshati Vojnik
ishte Vojanik nga Vezėt e Nikut. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte
si Volaema ose vendi I dardhave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Vuran ose vendi i sulmit. Sllavėt e quajtėn
Vojnik ose ushtar.
Fshati Umin
Doll ishte Mindili. Ky vend nė kohėn
antike Ilire ishte i njohur si vend
i mindilave. Ndonjiher si vend ku del miu- Minidoli. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Ymėrdol,
nga ymėr ose jet doli. Mė von njihet si vendi i Emin Delis. Sllavėt e quajtėn Umin Doll.
Fshati Tabanoci ishte Tabanoc, nga tė ta bėj dhe
ta vendos. Nė kohėn e Perandoris Romake fshati u njiheshte si Taberna, qė do tė thotė shtėpi kasole, shitore, tavern. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Tabernaculum qė
do tė thotė kasolė, shator fjetje. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte
sikur Taban dhe nga ndonjėher si Taban Dıreğı qė do tė thotė vendi
pėr fjetje ose bujtore . Sllavėt e quajtėn Tabanovce. Ardhja e slavėve nė ket vet shėnohet nė vitin 1918. Shqiptarėt nėn presion
dhe nga friga jan shpėrngul. Por tregimi pėr dashurin dhe vdekja e njė bukuroshe e njė pashai Shqiptar mbeten misterioze dhe
anonime. Pllaka antike demonstron njė jet tė gjal dhe active dikur nė ket vend.
Fshati Tromega ishte Trome, nga tė roma tė rash
femra trime. Gjithashtu njihet si Trime nga femra trime.Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i
njohur si vend qė femra tregoi trimėri. Nė kohėn Perandoris Romake fshati
u njiheshte si Troinesmage ose vendi
ku lopėt e mėdhaja lėvrojnė. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Troinesmagis ose vend qė lėvrojnė lopėt tė mėdhaja. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Tromegje - vendi i tre megjeve ose fshati i tre
megjeve apo kufijve. Sllavėt
e quajtėn Tromega.
Fshati
Zebrnjak ishte Zemėrnjak.
Nga Zemėr ose i s zenruar i idhnuar, i hidhėruar. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Semiermis ose vendi me gjysėm paisje. Nė kohėn e Perandoris Bizante
fshati u njiheshte si Semiermusaum ose vend i gjysėm armatpsur. Nė kohėn e Perandoris
Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Zedelemek ose vendi i plagosjeve. Sllavėt
e quajtėn Zebrnjak.
bruise, contuse, injure
Fshati Zllokuēani
ishte Zokukani, nga
vajton apo kukat me zė. Nė kohėn Ilire vendi i arave u quheshte Zalli Kuq ose Zokukani i Poshtėm sot.Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Sanguineus, qė do tė thotė njeri i pėrgjakur ose njeri i kuq si gjaku. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Sanguinolentusaum qė do tė thotė njeri i plagosur me gjak, ose i lėndur dhe me gjak. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Kumaniēevė. Sllavėt e quajtėn Zllokuēani.
Fshati Zhivinja ishte Zhivija. Nga Vija e zhivės. Nė kohėn e Perandoris
Romake fshati u njiheshte si Silvae ose vendi i malit. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si Silvanus ose vendi
i plantazhave. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur Zabitamemuru ose vendi i policėve. Sllavėt e quajtėn
Zhivinja.
Fshati Zubovci ishte Zunboēe, nga Zun ose Zen
Bofēe e mė vonė Zanbofsh. Ky vend nė kohėn antike Ilire ishte i njohur si vend qė bėhen boēe. Nė kohėn Perandoris Romake fshati u njiheshte si Zonarius ose vendi me tabel. Nė kohėn e Perandoris Bizante fshati u njiheshte si
Zonae ose vend i zones. Nė kohėn e Perandoris Otomane Turke fshati u njiheshte sikur
Zanköyü - vendi i dyshimit ose fshati i dyshimtarėve. Sllavėt e quajtėn Zubovci. Sot tė gjith e quajnė
Zubovci.
Vendet
apo lagjet e reja pėr rreth Kumanovės sikur se Goce Delchev, Karposh, Jane Sandanski janė ndėrtuar gjat viteve 1980-2000. Emrat tė vendbanimeve jan tė reja. Rrugėt mė tė njohura ose mahallat ma tė njohura
jan Mahalla e Varoshit, Mahalla e Endekut, Mahalla e Muhamedbeut, Mahalla e Ortabunarit , Mahalla e Velesit, Mahalla e Karapit, Mahalla e Teqjes, Mahalla e Mujaxhis, dhe Mahalla
e Sokolanės.
Literaturė - Referencat
Kumanova City - http://www.kumanova.com.mk/
Kumanova.li - http://www.kumanova.li/
Kumanova - http://sq.wikipedia.org/wiki/Kumanova
Kumanovo- http://en.wikipedia.org/wiki/Kumanovo
Opshtina Kumanovao - http://www.kumanovo.gov.mk/
Kumanovo News - http://www.kumanovonews.com/
12 Byzantine Rulers - http://12byzantinerulers.com/
Sevdail Kadriu - Leksiku Toponomik Dhe Patronomik I Rajonit Tė Kumanovės
Asllan Selmani - Kumanova, Jehona, Shkup 1978
Fadil Bekteshi – Doruntina, Kumanov
Haki Ymeri- Patronimet dhe mikrotoponimet e rajonit tė Lipkovės,
Jehona 3, Shkup 1985
Mustafa Ismaili -Goshinca e Kumanovės, Interdiskont, Shkup 1998
Ibrahim Islami - Toponimet nė fshatin Runicė, Flaka e vėllazėrimit,
30prill-3maj, Shkup 1998
Rexhep Ismajli - Mbi disa toponime nė Serbi tė jugut dhe nė Maqedoni
tė veriut, Gjurmime albanologjike 1-2, Instituti Albanologjik, Prishtinė 1970
Fadil Sulejmani-Toponimia e Malėsisė sė Tetovės, Onomastika e Kosovės
(simpozium), Instituti Albanologjik, Prishtinė 1979
Eqrem Qabej - Problemi i autoktonisė sė shqiptarėvet nė dritėn e
emravet tė vendeve, Studime gjuhėsore IV, Rilindja, Prishtinė 1987
Rexhep Doēi - Vėllazėri ilire-shqiptare tė asimiluara nė sllave
nė dritėn onomastiko–gjuhėsore, Gjurmime albanologjike, Instituti, Albanologjik, Prishtinė 1991
Ollga Ivanova - Studii od toponimijata i antroponimijata , Instituti
Gjuhės Maqedone "Krste Misirkov" , Shkup 1999
Jovan Trifunovski - Kumanovska obllast, Shkup 1974
Dragi Gjorgjiev & AleksandarStojanovski- Nasellbi i naselenie
vo Makedonija - XV, XVI vek, Instituti Historisė Nacionale , Shkup 2001
Jovan Haxhi Vasileviq - Juzhna stara Serbija, Kumanovska obllast,
Beograd 1909
Kostadin Kajdamov - Iminjata na gradovite vo Republika Makedonija
I , Dojran 1995
Nikolay Ovcharov - New Civilization Discovered in Perperikon. Galina
Stefanova, The Standard Daily 2004, Sofija
Bogdan Dimitrove Filov- Trebenishte , Klio Magazine 1920
Georgi Kitov - The Valley of the Thracian Rulers,2005
Halil Berktay - New Approaches to State and Peasant in Ottoman History
(eds. Halil Berktay and Suraiya Faroqhi)
Ahmed Dede Münceccimbaş - Anskiklopedi
Mustafa Selaniki - Tarih-i Selanik, "Chronicle of Salonica", 1600
Evliya Ēelebi - The Seyahatname 1680
Edward Gibson - The History of the Decline and Fall of the Roman
Empire, 1788–89
Ammianus Marcellinus-Roman History, 369AD
Pelagius - The First Epistle to the Corinthians, 400AD
Euguinus/Eugene III- Enciclopedia. 1911
Charlamagne- Catholic Encyclopedia, 1913
A.P. Kazhdan- A history of Byzantine literature, (Athens, 1999)
Lars Brownworth- Lost to the West: The Forgotten Byzantine Empire
that Rescued Western Civilization 2009
Gaius Sallustius Crispus,Catiline's War (43–42) BC